Dobro dzieci jest ważnym elementem podczas orzekania przez sąd rozwodu. Jest to na tyle istotne, że prawo dopuszcza, aby mimo spełnienia przez małżonków przesłanek rozwodu, małżeństwo nie zostało rozwiązane z uwagi na dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków.
Rozwód a dzieci
Jeżeli jednak sąd orzeknie rozwód, a małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci, niezbędnym jest ustalenie podstawowych zasad sprawowania przez nich władzy rodzicielskiej.
Sąd, w wyroku rozwodowym, określa następujące kwestie dotyczące wspólnych małoletnich dzieci:
- władza rodzicielska nad dziećmi,
- kontakty rodziców z dziećmi,
- wysokość ponoszonych kosztów utrzymania i wychowania dziecka.
Sposoby ustalenia opieki nad dzieciom po rozwodzie
Jeżeli małżonkom uda się wypracować porozumienie dotyczące opieki nad wspólnymi małoletnimi dziećmi oraz kosztów ponoszonych na ich wychowanie i utrzymanie, sąd uwzględnia ich wolę.
Sąd zawsze jednak wyżej od wspólnej woli rozwodzących się małżonków stawia dobro ich dzieci. Przejawia się to m.in. w tym, że zasadniczo rodzeństwo powinno się wychowywać wspólnie. Nawet jeśli ich rodzice dojdą do przekonania, że z ich osobistego punktu widzenia najkorzystniej byłoby podzielić się dziećmi, nad którymi będą sprawować opiekę.
Jeżeli małżonkom nie uda się dojść do porozumienia w przedmiocie opieki nad dziećmi, decyzję w tym względzie podejmuje sąd. Bierze on pod uwagę dobro dziecka, w tym m.in. jego prawo do bycia wychowywanym przez oboje rodziców. W takim zakresie, w jakim jest to możliwe.
Władza rodzicielska po rozwodzie
Sąd może w wyroku rozwodowym otrzeć jeden z 4 wariantów wykonywania władzy rodzicielskiej:
- powierzenie władzy rodzicielskiej obojgu rozwiedzionym rodzicom dziecka,
- powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rozwiedzionych rodziców i ograniczenie władzy drugiego,
- pozbawienie władzy rodzicielskiej jednego lub dwojga rozwiedzionych rodziców,
- zawieszenie władzy rodzicielskiej jednego lub dwojga rodziców.
W przypadku gdy w wyroku rozwodowym wskazana zostaje wina jednego z małżonków, sąd musi dokładnie przeanalizować, czy winny małżonek będzie w odpowiedni sposób sprawował swoją władzę rodzicielską po rozwodzie. Sam fakt orzeczenia winy nie świadczy jednak o tym, że należy danego rodzica pozbawić władzy rodzicielskiej.
Alimenty na dzieci – przeczytaj artykuł
Powierzenie władzy rodzicielskiej obojgu rozwiedzionym rodzicom
Sąd ma obowiązek orzec o wykonywaniu władzy rodzicielskiej przez oboje rodziców, jeżeli dojdą oni do porozumienia odnośnie sposobu wykonywania przez nich tej władzy i jeżeli będzie to zgodne z dobrem dziecka.
Jeżeli jednak takie porozumienie nie zostanie osiągnięte, albo będzie ono sprzeczne z dobrem dziecka, sąd samodzielnie podejmuje decyzję.
Nie oznacza to, że w takiej sytuacji sąd nie może uznać, że należy powierzyć władzę rodzicielską obojgu byłych małżonków. Należy bowiem pamiętać o prawie dzieci do bycia wychowywanym przez oboje rodziców.
Sąd musi jednak dojść do przekonania, że takie rozwiązanie jest zgodne z dobrem dziecka. Podejmując tę decyzję bierze on pod uwagę wzajemne relacje małżonków i ich stosunek do wspólnego dziecka. Jeżeli sąd uzna, że czynniki te umożliwiają właściwe wykonywanie przez oboje władzy rodzicielskiej, możliwe jest pozostawienie wykonywania władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom.
Opieka naprzemienna
Od jakiegoś czasu istnieje też rozwiązanie nazywane opieką naprzemienną. Jest ono dobrze znane z innych krajów.
Polega ono na tym, że dziecko spędza pewien czas z jednym z rodziców i pewien czas z drugim. Jest to dokładnie określone w specjalnym harmonogramie.
Jest to możliwe jedynie wtedy, gdy oboje rodziców mają pełną władzę rodzicielską, a także w wiarygodny sposób zapewniają, że będą w stanie w harmonijny sposób wspólnie wychowywać dziecko.
Powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców
Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców. Nie oznacza to jednak, że drugi rodzic został pozbawiony tej władzy, czy że władza ta została w jakikolwiek sposób zawieszona. Oboje rodziców nadal mają władzę rodzicielską, z tym że z uwagi na dobro dziecka jedno z nich bierze na siebie większy ciężar w zakresie bieżącego jej wykonywania.
W takiej sytuacji sąd musi dokładnie określić prawa i obowiązki drugiego z rodziców. Są one w oczywisty sposób ograniczone. Przede wszystkim rodzic ten ma prawo do kontaktów z dzieckiem, a także obowiązek wspierania finansowego drugiego z rodziców, który z uwagi na zamieszkiwanie u niego dziecka, ponosi większe wydatki.
Sąd, decydując o tym, że dziecko będzie pod większą opieką jednego z rodziców, kieruje się wieloma czynnikami, takimi jak: wiek dziecka, właściwości psychiczne rodziców, czy stopień ich zaangażowania emocjonalnego. Pomocne w podjęciu tej decyzji mogą być też opinie biegłych – psychologa, socjologa, czy psychiatry, których sąd może powołać. To wszystko ma prowadzić do takiego wyboru, który będzie dobry dla dziecka.
Jeżeli masz wątpliwości dotyczące opieki nad dziećmi po rozwodzie lub potrzebujesz pomocy w zadbaniu o prawa Twoich dzieci, skontaktuj się z nami – odpowiemy na Twoje pytania i przeprowadzimy Ciebie przez cały proces.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej.