Czym jest działalność nierejestrowana?
Działalność nierejestrowana polega na prowadzeniu przez osobę fizyczną drobnej działalności zarobkowej. Cechą charakterystyczną tej działalności jest niski poziom przychodu. Z tego powodu nie wymaga ona wpisu w rejestrze CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej).
Aby móc prowadzić działalność nierejestrowaną należy przestrzegać limitu przychodu. Wynosi on 75% minimalnego wynagrodzenia brutto. Od 1 lipca 2023 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 3600 zł, więc limit przychodu, którego nie wolno przekroczyć, wynosi 2700 zł.
Co ważne, limit ten obowiązuje każdego miesiąca. Nie jest to średnia roczna. Nawet jeśli w jednym miesiącu osoba prowadząca taką działalność osiągnie przychody w wysokości 1500 zł, w kolejnym miesiącu nadal obowiązuje ją limit 2700 zł (nie zaś 3900 zł, aby „wyrównać” przychody).
Jest to ważne, ponieważ w przypadku przekroczenia limitu osoba prowadząca taką działalność ma 7 dni, aby zarejestrować swoją działalność w CEIDG.
Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną?
Wymogów formalnych, które dotyczą prowadzenia działalności nierejestrowanej, nie ma na szczęście zbyt wiele.
Po pierwsze, działalność nierejestrowana może być prowadzona jedynie przez osoby fizyczne.
Dotyczy to również osób niepełnoletnich, których dotykają jednak ograniczenia wynikające z innych przepisów prawa. Przede wszystkim osoby, które nie osiągnęły pełnoletności, nie mogą dokonywać czynności prawnych, których skutkiem jest powstanie, zmiana lub ustanie stosunku prawnego. Jest to istotne ograniczenie, ponieważ taką czynnością prawną jest np. zawieranie z klientem umowy na sprzedaż swoich towarów. Osoby niepełnoletnie, które chcą w ramach swojej działalności nierejestrowanej sprzedawać produkty, będą potrzebować zgody swojego przedstawiciela ustawowego.
Jak wspomniano wyżej, podstawowym warunkiem, który umożliwia prowadzenie działalności gospodarczej, jest przestrzeganie limitu przychodu, który od 1 lipca 2023 r. wynosi 2700 zł.
Na kwotę tę składają się przychody ze sprzedaży towarów i usług – zarówno te już otrzymane, jak również te, które są należne. W limit nie wlicza się natomiast wartości towarów, które zostały zwrócone przez klientów, a także bonifikat i obniżek ceny za dokonanie płatności przed terminem.
Drugim warunkiem, który należy spełnić, aby móc prowadzić działalność nierejestrowaną, jest nie wykonywanie przez okres poprzednich 5 lat działalności gospodarczej.
Działalność nierejestrowana może więc zainteresować osoby, które chcą trochę dorobić do pensji. Nie wymaga ona przestrzegania takich formalności jak przy działalności gospodarczej, ale daje możliwość realnego zwiększenia swoich comiesięcznych dochodów.
Działalność nierejestrowana może być również ciekawym sposobem na rozpoczęcie prowadzenia swojej działalności dla osób początkujących, które chcą przed zarejestrowaniem działalności gospodarczej sprawdzić swój pomysł i przez jakiś czas łączyć rozwijanie biznesu z pracą na etacie.
Kto nie może prowadzić działalności nierejestrowanej?
Mimo tego, że działalność nierejestrowana jest zasadniczo szeroko dostępną formą prowadzenia działalności zarobkowej, istnieją pewne ograniczenia, które wykluczają możliwość jej prowadzania.
Trzy z nich zostały już wskazane:
- Osoba prowadząca działalność nierejestrowaną traci do tego prawo, gdy przekroczy miesięczny limit przychodu – 2700 zł.
- Działalność nierejestrowana nie może być prowadzona przez podmioty niebędące osobami fizycznymi, czyli np. spółki.
- Możliwość prowadzenia drobnej działalności zarobkowej bez rejestracji nie przysługuje osobom, które w ciągu 5 poprzednich lat wykonywały działalność gospodarczą.
Istnieją jednak również inne ograniczenia. W dwóch przypadkach przepisy wprowadzają obowiązek rejestracji swojej działalności, nawet jeśli planowane przychody nie przekroczą 2700 zł.
Pierwszym z nich jest sytuacja, gdy aby prowadzić dany typ działalności, niezbędne jest uzyskanie zezwolenia lub koncesji, bądź też wpis do rejestru. Dotyczy to m.in. takiej działalności jak prowadzenie kasyna, zajmowanie się przewozami lotniczymi, czy też wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.
Drugie ograniczenie dotyczy działalności, które zostały wprost określone przez przepisy prawa jako działalność gospodarcza. Dotyczy to np. usług polegających na prowadzeniu ksiąg rachunkowych. W takiej sytuacji zajmowanie się taką działalnością staje się z mocy prawa działalnością gospodarczą.
Dlaczego warto założyć działalność nierejestrowaną?
Działalność nierejestrowana ma pewne ograniczenia, które powodują, że nie jest ona wyborem dla każdego. Głównym problemem z tą działalnością jest limit przychodu, który wyklucza możliwość utrzymania się z niej.
Działalność nierejestrowana ma jednak wiele plusów, zwłaszcza w porównaniu do działalności gospodarczej, które czynią ją świetnym wyborem dla osób chcących dorabiać do pensji albo zaczynając swoją aktywność biznesową.
Najważniejsze zalety prowadzenia działalności nierejestrowanej:
- brak obowiązku zgłoszenia działalności w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, Urzędzie Skarbowym, a także Głównym Urzędzie Statystycznym,
- brak konieczności płacenia składek ZUS,
- zamiast pełnej księgowości, wystarczy prowadzić ewidencję sprzedaży,
- zasadniczo – brak obowiązku płacenia podatku VAT,
- zamiast płacenia co miesiąc zaliczek na podatek, wystarczy rozliczyć się zbiorczo z całej działalności w zeznaniu rocznym PIT-36.
Działalność nierejestrowana – najważniejsze obowiązki
Działalność nierejestrowana może się sprawdzić w przypadku osób, które chcą dorobić do pensji albo sprawdzić, czy ich biznes ma szansę na sukces, głównie dlatego, że jest związana z mniejszymi wymogami formalnymi i brakiem konieczności płacenia składek ZUS.
Pewne wymogi formalne jednak istnieją. Bardzo ważne, aby każda osoba, która rozważa prowadzenie takiej działalności, doskonale zdawała sobie z nich sprawę.
Najważniejsze obowiązki osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną:
- prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży, która m.in. pomaga określić, czy nie został przekroczony limit przychodu,
- rozliczanie przychodu w zeznaniu PIT-36,
- przestrzeganie praw, które przysługują konsumentom w relacjach z przedsiębiorcom,
- wystawianie faktur i rachunków, jeżeli zażyczy sobie tego klient.
Jeżeli masz wątpliwości dotyczące prowadzenia działalności nierejestrowanej, skontaktuj się z nami – odpowiemy na Twoje pytania i przeprowadzimy Ciebie przez cały proces.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej.