Kiedy można przeprowadzić dział spadku?
W momencie śmierci człowieka jego majątek staje się spadkiem. Przypada on jego spadkobiercom – na mocy ustawy albo testamentu. Liczba takich spadkobierców może się znacząco różnić, w zależności od konkretnej sytuacji.
Więcej o sporządzeniu testamentu przeczytasz tutaj, a o tym, kto dziedziczy ustawowo, gdy nie ma testamentu, przeczytasz tutaj.
Gdy spadek przypada tylko 1 osobie, ma ona prawa do całości aktywów i pasywów zmarłego. W takiej sytuacji nie ma potrzeby, aby cokolwiek dzielić.
Jeżeli jednak spadkobierców jest więcej, co ma miejsce w większości sytuacji, spadek stanowi ich wspólną własność. Każdy z nich ma swój udział w tej własności, który jest proporcjonalny do udziałów spadkowych tej osoby.
Jako współwłaściciele rzeczy mają oni bardzo ograniczone prawo do korzystania z poszczególnych elementów spadku i jeszcze mniejsze prawo do dysponowania nimi. Jest to sytuacja mało komfortowa dla każdej ze stron, dlatego częstym zjawiskiem jest chęć podziału majątku. Tak aby każda osoba, proporcjonalnie do swoich udziałów, była wyłącznym właścicielem poszczególnych elementów w chodzących w skład spadku.
Na czym polega dział spadku?
Dział spadku polega na tym, że na mocy orzeczenia sądu lub umowy spadkobierców przestaje istnieć współwłasność wszystkich spadkobierców odnośnie spadku.
Od tej pory każdy ze spadkobierców ma indywidualne prawo do konkretnych elementów spadku. Jest on ich jedynym właścicielem. Jego prawo nie jest ograniczane przez prawo pozostałych spadkobierców, jak miało to miejsce przed podziałem.
Spadkobiercy nie ponoszą już wspólnej odpowiedzialności za wszystkie długi spadkowe. Każdy ponosi odpowiedzialność według wielkości udziału, który mu przypadł.
W jaki sposób przeprowadza się dział spadku?
Dział spadku może zostać dokonany na 2 sposoby – na skutek umowy zawartej przez wszystkich spadkobierców albo na mocy decyzji sądu.
Umowa między spadkobiercami może być zawarta w dowolnej formie, o ile elementem spadku nie jest nieruchomość lub przedsiębiorstwo. Warto jednak dla bezpieczeństwa zawrzeć ją przynajmniej w formie pisemnej, które może m.in. być dowodem w razie ewentualnych, przyszłych sporów.
Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa między spadkobiercami koniecznie musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Wynika to z tego, że w polskim prawie umowy dotyczące zmiany własności nieruchomości zawierane się w tej formie. W przeciwnym razie są one nieważne.
Jeżeli do spadku należy przedsiębiorstwo, umowa zawierana jest w formie pisemnej z podpisami poświadczonymi przez notariusza. Jeżeli jednak przedsiębiorstwo to jest objęte zarządem sukcesyjnym albo w jego skład wchodzi nieruchomość, wymagany jest akt notarialny.
Sąd orzeka o podziale spadku w sytuacji, gdy spadkobiercy nie mogą dojść do porozumienia. Wystarczy bowiem, że choć jeden ze spadkobierców nie zgadza się z postanowieniami umowy, aby porozumienie o podziale stało się nieważne. Wymagana jest tutaj jednomyślność, nie zaś głosowanie większości.
Aby sąd zadecydował o podziale spadku, wystarczy wniosek jednego ze spadkobierców.
Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej.